Oktober 2012 - waardering: 7-.
Inleiding
Dit seizoen zullen we in de leeskring Philippine onze
aandacht richten op historische romans. Naast de discussievragen over de romans
zelf zullen we bij elk boek ook de algemene vragen over historische romans (zie
bij discussietips) proberen te beantwoorden. Als eerste was deze roman over Rembrandt
en een ter dood veroordeeld meisje in het Amsterdam van de 17e eeuw aan de
beurt. Geen gemakkelijke start, zou blijken. Maar m.b.v. de analyse en de discussievragen uit Boek-delen jrg. 10 nr. 4 (dec. 2010) kwamen we een heel eind. Daarnaast had
Roos nog de nodige informatie en recensies opgezocht.
Samenvatting
Amsterdam, 3 mei 1664.
Een tekening zal twee levens voor altijd met elkaar verbinden. De 18-jarige
Deense, Elsje Christiaens, naar Amsterdam gegaan om haar zuster te zoeken,
slaat haar hospita met een bijl de schedel in. De magistraat veroordeelt haar
tot de wurgpaal. Rembrandt koopt tezelfdertijd schildersmaterialen voor zijn
schilderij 'Het joodse bruidje'. Als hij van het gebeuren hoort, maakt hij van
de terechtgestelde de tekening die later de titel 'A woman hanging on a gibbet'
zal krijgen (niet gereproduceerd in het boek). Een alwetende verteller
verbeeldt de ontstaansgeschiedenis van de tekening, en wijst geregeld vooruit
naar het heden. De verbeelding van de schrijfster speelt in deze roman op
ingenieuze wijze met de feiten: gegevens uit de processtukken over Elsje
Christaens weeft zij door de biografie van Rembrandt. Het lot van de schilder
en het meisje raken elkaar: de Macht, zetelend in het Stadhuis, vernedert hen.
Ook schilderijen en muziek spelen in het verhaal een belangrijke rol. Beide
personages en het 17de eeuwse Amsterdam komen in goedgekozen details tot leven.
Een boeiende, goed geschreven en spannende historische roman. (Biblion).
Leeservaring
Het merendeel van de gevonden recensies was zeer
positief, toch waren de leden van de leesclub gematigd enthousiast. Het gemiddelde
waarderingscijfer kwam uit op een 7-. Roos, die vandaag voor de eerste maal de
discussie leidde, liep de discussievragen uit Boek-delen na en koppelde die
steeds aan wat er daarover opgemerkt werd in de analyse over het boek. Dat
werkte goed.
Omdat er in Boek-delen een uitgebreide analyse
staat van het boek, zal ik hier alleen ingaan op de vragen die bij ons tot
enige discussie leidden.
- Voor iedereen was
duidelijk dat Rembrandt de schilder moest zijn. De genoemde schilderijen en de tekeningen van Elsje
konden via internet opgezocht en
bekeken worden. Voor het toch niet noemen van de naam waren verschillende
verklaringen: 1. Meer vrijheid voor de schrijfster om het verhaal aan te passen
aan haar verbeelding 2. Niet de schilder en het meisje waren de hoofdpersonen
in dit boek, maar de Kunst. Het boek ging in feite over het tot stand komen van
een kunstwerk met eeuwigheidswaarde waarbij een schilder en een meisje slechts de
werktuigen waren.
- De vraag hoe Elsje tot
haar daad is gekomen en welk beeld de lezers zich van haar hadden gevormd leverde
genoeg respons. Iedereen kon zich er wel iets bij voorstellen. Ook al was er
door De Moor meer gesuggereerd dan uitgesproken, een en ander was kennelijk
beeldend genoeg beschreven om het verder zelf in te vullen.
- De 7- betekende niet
dat men het eens was met de recensie van Adrie Storm: niemand kon zich in deze
uitermate negatieve uitlatingen vinden. Er werd zelfs met enige verontwaardiging
op gereageerd. Meer waardering was er voor de recensie in Trouw van Rob
Schouten.
- De al dan niet
alwetende verteller zorgde voor een hoop verwarring. Net als de meeste recensenten
waren we van mening dat er toch echt sprake was van een alwetende verteller.
Die werd door sommigen meer gewaardeerd dan door anderen. De meesten vonden het
verhaal niet echt spannend en het hinderde hen dat ze dan ook nog eens uit het
verhaal gehaald werden door toevoegingen over de huidige stand van zaken in
Amsterdam bv. Anderen vonden deze toevoegingen juist wel aardig, misten ook
eigenlijk een kaartje met de oude en nieuwe situatie van de stad. Voor mij
hoefde dat niet: de sfeer van een 17de eeuwse stad (toevallig Amsterdam) en de bijbehorende omstandigheden en gebruiken werden
voor mij voldoende beeldend beschreven.
- Kan een kunstenaar van
iets gruwelijks iets moois maken? Ook een interessant onderwerp voor discussie
en waar de meningen over verschilden. Waarbij daarna ook nog de vraag opkwam:
en wil je dat dan ophangen in je kamer?
Daarna was het tijd voor
de algemene vragen over historische romans. Ze bleken goed aan te sluiten bij wat we over dit boek
konden opmerken. Ik zal er hier verder niet op ingaan. Als een andere leesclub
er gebruik van wil maken, zullen ze het wel ontdekken.
Margriet de Moor - De schilder en het meisje. Bezige Bij, 2010. Paperback,
253 pg., isbn 9789023457497.
©JannieTr, 24 oktober
2012.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten