1. McLeod heeft 5 jaar lang studie verricht naar de figuur van Elisabeth Samson (1715-1771). Na het verschijnen van deze wetenschappelijke studie heeft ze nog eens 8 jaar de sociale structuur en het maatschappelijk leven uit die periode bestudeerd. Dat alles is in 2000 verwerkt in deze roman.
Hoe beoordeel je het resultaat? Is het een leesbare roman geworden?
2. Biblion (die de korte besprekingen levert in de bibliotheekcatalogus bij alle boeken) stelt: Dit is geen psychologische roman, maar eerder een boeiende zedenschets voor lezers met belangstelling voor Suriname en de Surinaamse geschiedenis.
Ben je het daarmee eens?
3. McLeod was lerares Nederlands op het VWO in Suriname en zegt gestimuleerd te zijn door haar leerlingen om historische romans over de Surinaamse geschiedenis te gaan schrijven: er werd te weinig over gesproken in Suriname. Ze doet dat systematisch, van de eerste kolonisten tot de revolutie van Bouterse. Daarbij wil ze blank èn zwart een plaats in deze geschiedenis geven.
Hoe schildert ze in dit boek die verhouding? Gebeurt dat op een stereotype manier: alle blanken slecht, alle zwarten slachtoffer? Veroordeelt ze in haar boek de sociale structuur en het maatschappelijke leven in de beschreven periode of laat ze dat oordeel aan de lezers over door alleen te beschrijven wat tijdens het leven van Elisabeth de gewoonste zaak van de wereld was?
4. In het voorwoord stelt McLeod: Elisabeth Samson heeft in haar leven laten zien dat een zwarte vrouw met lef en moed, met kennis en ontwikkeling en vooral zonder angst en sakifasi-gedrag (onderdanigheid), in staat was zelfs binnen een slavenmaatschappij een belangrijke financiële positie te veroveren, alle racistische vooroordelen en tegenwerking ten spijt. Zij wachtte niet tot men iets voor haar kwam doen, maar nam het lot in eigen handen, Met deze roman heb ik dat aan willen tonen.
Vind je die poging geslaagd? Komt Elisabeth in dit boek naar voren als een uitzondering of als een voorbeeld/aanmoediging voor andere zwarte vrouwen? Wellicht ook voor die van nu?
5. In het tweede deel: Elisabeths dagboek lezen we wat Elisabeth vindt van de Nederlanders en hun kennis van Suriname (dit is een gefingeerd dagboek). I.t.t. de rest van het boek is dit in de ik-vorm geschreven.
Welk beeld schetst Elisabeth? Wat doet de keuze voor de ik-vorm voor het verhaal?
6. De historische research voor dit boek wordt geprezen, de literaire kwaliteit zwak genoemd. Zo vindt men de historische karakters te weinig tot leven komen. "McLeod beschrijft de feiten exact, maar slaagt er zelden in de beweegredenen of emoties van haar personages voelbaar te maken." (Boek-delen, nr. 1 2001). Dat geldt net name voor de passages aan het eind van haar leven waarin ze plotseling besluit te gaan trouwen met een nog niet eerder geïntroduceerde schuldenaar. En als die overlijdt met een andere onbekende blanke man.
Hoe heb jij dit ervaren? Geldt het voor alle karakters?
7. Vooral het begin van de roman heeft volgens critici te lijden onder "een overvloed aan clichés, breedlopige uitweidingen en zinloze opsommingen van namen" (Trouw, Jos de Roo, 2000/11/04).
Heb je dit ook zo ervaren?
8. M. Bingley constateert in Yord (21 mrt. 2001): "De lezer gaat zich afvragen in hoeverre er sprake is van een objectieve benadering. Soms krijg je het gevoel dat McLeod zich zo verwant voelt met Samson, en zo veel sympathie voor deze vrouw koestert, dat ze haar fantasie wel erg de vrije loop laat om een positief beeld van haar te schetsen. Het beeld van een vrouw die op alle fronten werd tegengewerkt door de kolonisator, en eigenlijk als martelaar moet worden erkend. "
Heb jij die indruk ook?
9. Is er in dit boek sprake van een alwetende verteller? (M.u.v. Elisabeths dagboek).
10. Bij het zoeken naar informatie vond ik een scholieren-boekverslag, dat geschreven is door een Surinaams meisje. Ze gaf aan dat ze zich goed in had kunnen leven in Elisabeth en sprak er zelfs over dat ze zich "trots voelde" toen het uiteindelijk zo goed ging met Elisabeth.
Hoe groot acht je de kans dat Surinaamse vrouwen dit boek anders waarderen dan Nederlandse? Kun je dat nader verklaren?
©JannieTr, 26 febr. 2012
Geen opmerkingen:
Een reactie posten