Juli 2009 – waardering: 7,0
In september 2002 traden Naema Tahir en Ayaan Hirsi Ali samen op in een legendarische uitzending van Rondom Tien over zelfkritiek en moslims. Naema was gevraagd omdat ze een opiniestuk had gepubliceerd over het gebrek aan zelfkritiek bij moslims. Hun tegenstanders (2 orthodoxe Marokkaanse moslims) bleken niet in staat een redelijke discussie te voeren op argumenten en vielen hen agressief aan. Haatmails waren het gevolg voor de beide dames en Ayaan werd voor het eerst bedreigd. Desondanks zijn beiden zich in blijven zetten voor de emancipatie van de moslimvrouw, zij het ieder op een andere manier. Ayaan zocht de politiek en de media op, Naema besloot vooral haar pen het werk te laten doen. Er volgden meer opiniërende artikelen in de Volkskrant en NRC Handelsblad, lezingen en interviews. In 2005 verscheen haar eerste boek: Een moslima ontsluiert. Inmiddels (juni 2009) is de vierde druk een feit. Een veelgelezen boek dus. En dat intrigeert, want het is non-fictie, geen roman. Maar wie er in begint te lezen zal al snel ontdekken dat het leest als een spannend verhaal.
Het boek begint met een voorwoord waarin ze benadrukt, dat ze een persoonlijk relaas biedt. Om daarmee een bijdrage te leveren aan het debat over de positie van de moslima. Elk mens heeft uiteraard een eigen, unieke geschiedenis. Toch wil ze met haar verhaal duidelijk maken: “……wat een moslima doet denken en handelen zoals ze doet in verschillende fasen van haar bestaan. Daarbij zoek ik steeds de menselijke maat die hoort bij elke opvoeding - niet alleen van moslims of migranten. En misschien is dat wel de rode draad van het boek. Het gaat om de mens. De mens in de migrant en de mens in de moslim.”
Juist door haar eigen verhaal te vertellen komt de mens in migrant en moslim het best tot zijn recht en voorkomt ze te kortzichtige generalisaties.
Naema Tahir (1970) vertelt op een geestige, relativerende maar ook kritische manier over haar leven tussen drie culturen: de Britse, de Pakistaanse en de Nederlandse. Het eerste deel van het boek kreeg de titel: Rusteloze zolen: fragmenten uit een migrantenleven. Daarin beschrijft ze in korte hoofdstukken haar jeugd in Engeland en Nederland en de 2 jaar die ze als puber in Pakistan doorbracht. Het gaat daarbij vooral over de aanpassing aan steeds een ander land, een andere taal en cultuur en over regels en taboes die bij de Pakistaanse opvoeding horen. Het deel eindigt met de terugkeer van het gezin naar Nederland.
In het tweede deel: Dolle Amina’s: fragmenten uit het leven van een moslima gaat het levensverhaal van Naema Tahir verder. Daarnaast staan er ook verhalen in over andere moslimvrouwen om aandacht te vragen voor onderwerpen die wel verband houden met de Islamitische praktijk, maar haar persoonlijk niet overkomen zijn. En een aantal bewerkte opinie-artikelen voor zover die in deze context passen.
Het boek leest bijna als een roman, met name waar het gaat over het leven van Naema en haar lotgenoten. Door haar heldere en beeldende verteltrant raak je als lezer volop betrokken bij het migrantenmeisje en de verwarrende en frustrerende gebeurtenissen die haar overkomen. In het tweede deel is het vooral het conflict met haar ouders over een door haar geweigerde, gearrangeerde verloving, waarbij ze overtuigend weet te vertellen welke dilemma’s dat met zich mee brengt en hoe pijnlijk de ervaring was tussen twee culturen in te staan en nergens begrip en steun te kunnen vinden.
Naast het spannende element dat zo in het boek gebracht wordt, houdt ze een persoonlijk en overtuigend pleidooi voor zelfbeschikking van de vrouw over haar lichaam, seksualiteit en leven. Ze heeft een grote kennis van zaken (ze is mensenrechtenjuriste) en snijdt de onderwerpen uit het huidige debat over allochtonen, Islam en de positie van de vrouw op een redelijke, niet-provocerende wijze aan. Dat dat aanspreekt, mag blijken uit de vier drukken die in vier jaar tijd van het boek verschenen zijn.
Na Een moslima ontsluiert verscheen Kostbaar bezit (2006), een bundel erotische verhalen, waarin de hypocrisie van de Islam ten opzichte van de rol van de vrouw tot uitdrukking komt. Eenzaam heden (2008) is haar eerste roman, over een migrantengezin in Engeland met de dochter Dina in de hoofdrol. In 2008 verscheen ook Groenkapje en de bekeerde wolf en andere moslimsprookjes. Zowel de Islam, als de houding van het westen t.o.v. de Islam worden daarin wat betreft de man-vrouw verhoudingen op humoristische en ironische wijze aan de kaak gesteld. In 2010 zullen nog twee boeken verschijnen: De martelares (een vervolg op Eenzaam heden) en Elegante emancipatie: opnieuw een non-fictieboek met daarin haar enigszins gewijzigde visie op de emancipatie van de moslimvrouw.
(Naema Tahir is via VPRO-boeken (http://boeken.vpro.nl/personen/39764205/) te zien en te beluisteren in o.a. Zomergasten en de bovengenoemde uitzending van Rondom Tien.)
Naema Tahir - Een moslima ontsluiert. Antwerpen/Amsterdam, Houtekiet, 2005 (4e dr. 2009). Paperback, 191 p., isbn: 978-90-8924-081-1
© JannieTr, 25 juni 2009.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten